рд╢рдХ्рддि рдкूрдЬा рдХा рд╡िрд╕्рдорд░рдг।

рд╢рдХ्рддि рдкूрдЬा рдХा рд╡िрд╕्рдорд░рдг
                            рдХрд╢्рдоीрд░ рдХे рд╡िрд╕्рдеाрдкिрдд рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдХрд╡ि рдХुрди्рджрдирд▓ाрд▓ рдЪौрдзрд░ी рдиे рдЕрдкрдиे рдХрд╡िрддा рд╕ंрдЧ्рд░рд╣рдСрдл рдЧॉрдб, рдоेрди рдПंрдб рдоिрд▓िрдЯेंрдЯ्рд╕рдХी рднूрдоिрдХा рдоें рдк्рд░рд╢्рди рд░рдЦा рдеाः рдХ्рдпा рд╣рдоाрд░े рджेрд╡рддाрдУं рдиे рд╣рдоें рдиिрд░ाрд╢ рдХिрдпा рдпा рд╣рдо рдиे рдЕрдкрдиे рджेрд╡рддाрдУं рдХो?” рдЗрд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╢्рдоीрд░ी рдкंрдбिрддों рдоें рдЪрд▓ рд░рд╣े рдоंрдерди рдХे рд░ूрдк рдоें рд░рдЦा рдеा। рд╕рдЪ рдкूрдЫें, рддो рдпрд╣ рдк्рд░рд╢्рди рд╕ंрдкूрд░्рдг рднाрд░рдд рдХे рд▓िрдП рд╣ै। рдЗрд╕ рдХा рдПрдХ рд╣ी рдЙрдд्рддрд░ рд╣ै рдХि рд╣рдо рдиे рджेрд╡рддाрдУं рдХो рдиिрд░ाрд╢ рдХिрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рддो рд╣рд░ेрдХ рджेрд╡ी-рджेрд╡рддा рдХो, рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХि рд╡िрдж्рдпा рдХी рджेрд╡ी рд╕рд░рд╕्рд╡рддी рдХो рднी рд╢рд╕्рдд्рд░-рд╕рдЬ्рдЬिрдд рд░рдЦा рдеा। рдФрд░ рд╣рдордиे рд╢рдХ्рддि рдХी рджेрд╡ी рдХो рднी рдоिрдЯ्рдЯी рдХी рдоूрд░рдд рдоें рдмрджрд▓ рдХрд░ рд░рдЦ рджिрдпा। рдЪीрдЦ-рдЪीрдЦ рдХрд░ рд░рддрдЬрдЧा рдХрд░рдиा рд╢ेрд░ाँ рд╡ाрд▓ी рджेрд╡ी рдХी рдкूрдЬा рдирд╣ीं। рдкूрдЬा рд╣ै рдХिрд╕ी рд╕ंрдХрд▓्рдк рдХे рд╕ाрде рд╢рдХ्рддि-рдЖрд░ाрдзрди рдХрд░рдиा। рд╕рдо्рдоाрди рд╕े рдЬीрдиे рдХे рд▓िрдП рдоृрдд्рдпु рдХा рд╡рд░рдг рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рднी рддрдд्рдкрд░ рд╣ोрдиा। рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рддрд░рд╣ рдЪрдордб़ी рдмрдЪाрдХрд░ рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рджुрд╖्рдЯрддा рдХी рдЖँрдЦों рдоें рдЖँрдЦें рдбाрд▓рдХрд░ рдЬीрдиे рдХी рд░ीрддि рдмрдиाрдиा। рдпрд╣ी рд╡рд╣ рд╢рдХ्рддि-рдкूрдЬा рд╣ै рдЬिрд╕े рднाрд░рдд рдХे рд▓ोрдЧ рд▓ंрдмे рд╕рдордп рд╕े рд╡िрд╕्рдоृрдд рдХрд░ рдЪुрдХे рд╣ैं।  рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िंрдж рдиे рдЕрдкрдиी рд░рдЪрдиा рднрд╡ाрдиी рдоंрджिрд░ (1905) рдоें рдХ्рд▓ाрд╕िрдХ рд╕्рдкрд╖्рдЯрддा рд╕े рдпрд╣ рдХрд╣ा рдеा। рдЙрдирдХी рдмाрдд рд╣рдоाрд░े рд▓िрдП рдиिрдд्рдп-рд╕्рдорд░рдгीрдп рд╣ैः рд╣рдордиे рд╢рдХ्рддि рдХो рдЫोрдб़ рджिрдпा рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рд▓िрдП рд╢рдХ्рддि рдиे рднी рд╣рдоें рдЫोрдб़ рджिрдпा рд╣ै। рдХिрддрдиे рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдП рдЬा рдЪुрдХे рд╣ैं। рдХिрддрдиे рдзाрд░्рдоिрдХ, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдФрд░ рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рдЖंрджोрд▓рди рд╢ुрд░ू рдХिрдП рдЬा рдЪुрдХे рд╣ैं। рд▓ेрдХिрди рд╕рдмрдХा рдПрдХ рд╣ी рдкрд░िрдгाрдо рд░рд╣ा рдпा рд╣ोрдиे рдХो рд╣ै। рдеोрдб़ी рджेрд░ рдХे рд▓िрдП рд╡े рдЪрдордХ рдЙрдарддे рд╣ैं, рдлिрд░ рдк्рд░ेрд░рдгा рдоंрдж рдкрдб़ рдЬाрддी рд╣ै, рдЖрдЧ рдмुрдЭ рдЬाрддी рд╣ै рдФрд░ рдЕрдЧрд░ рд╡े рдмрдЪे рднी рд░рд╣ें рддो рдЦाрд▓ी рд╕ीрдкिрдпों рдпा рдЫिрд▓рдХों рдХे рд░ूрдк рдоें рд░рд╣рддे рд╣ैं, рдЬिрди рдоें рд╕े рдм्рд░рд╣्рдо рдиिрдХрд▓ рдЧрдпा рд╣ै।”  рд╢рдХ्рддि рдХी рдХрдоी рдХे рдХाрд░рдг рд╣ी рд╣рдоें рд╡िрджेрд╢िрдпों рдХी рдкрд░ाрдзीрдирддा рдоें рд░рд╣рдиा рдкрдб़ा рдеा। рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдиे рд╕рди् 1857 рдХे рдЕрдиुрднрд╡ рдХे рдмाрдж рд╕рдЪेрдд рд░ूрдк рд╕े рднाрд░рдд рдХो рдиिрд░рд╕्рдд्рд░ рдХिрдпा। рдЧрд╣рд░ाрдИ рд╕े рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░рдХे рд╡े рдЗрд╕ рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖ рдкрд░ рдкрд╣ुँрдЪे рдеे, рдХि рдЗрд╕рдХे рдмिрдиा рдЙрдирдХा рд╢ाрд╕рди рдЕрд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд░рд╣ेрдЧा। рддрдм рднाрд░рддीрдпों рдХो рдиिःрд╢рд╕्рдд्рд░ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рдЖрд░्рдо्рд╕ рдПрдХ्рдЯ’ (1878) рдмрдиाрдпा। рдЧाँрдзीрдЬी рдиे рдЕрдкрдиी рдкुрд╕्рддрдХ рд╣िрди्рдж рд╕्рд╡рд░ाрдЬрдоें рдЧрд▓рдд рдмाрдд рд▓िрдЦी рдХि рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдиे рд╣рдоें рд╣рдеिрдпाрд░ рдмрд▓ рд╕े рдЧुрд▓ाрдо рдирд╣ीं рдмрдиा рд░рдЦा рд╣ै। рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддा рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдЬाрдирддे рдеे। рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рднी рдЬाрдирддी рдеी। рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд╡рд╣ рд╕ाрд▓ाрдиा рдЕрдкрдиे рдЕрдзिрд╡ेрд╢рдиों рдоें рдЙрд╕ рдПрдХ्рдЯ рдХो рд╣рдЯाрдиे рдХी рдоाँрдЧ рд░рдЦрддी рдеी।

                            рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдиे рд╕рди् 1930 рдХे рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рд▓ाрд╣ौрд░ рдЕрдзिрд╡ेрд╢рди рдоें рднी рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рдкाрд╕ рдХрд░рдХे рдХрд╣ा рдеा рдХि рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдиे рд╣рдоें рдиिःрд╢рд╕्рдд्рд░ рдХрд░рдХे рд╣рдоें рдирдкुंрд╕рдХ рдмрдиाрдпा рд╣ै।”  рдордЧрд░ рдЗрд╕ी рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдиे рд╕рдд्рддा рдкाрдиे рдХे рдмाрдж рджेрд╢ рдХो рдЙрд╕ी рдирдкुंрд╕рдХрддा рдоें рд░рд╣рдиे рджिрдпा! рдпрджि рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд╣ोрддे рд╣ी рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХा рдеोрдкा рд╣ुрдЖ рдЖрд░्рдо्рд╕ рдПрдХ्рдЯ рдЦрдд्рдо рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ोрддा, рддो рднाрд░рдд рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХुрдЫ рдФрд░ рд╣ोрддा। рд╣рд░ рд╕рдн्рдпрддा рдоें рдЖрдд्рдорд░рдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдЕрд╕्рдд्рд░-рд╢рд╕्рдд्рд░ рд░рдЦрдиा рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि рдХा рдЬрди्рдорд╕िрдж्рдз рдЕрдзिрдХाрд░ рд░рд╣ा рд╣ै। рдЗрд╕े рдпрд╣ाँ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдиे рдЕрдкрдиा рд░ाрдЬ рдмрдЪाрдиे рдХो рдк्рд░рддिрдмंрдзिрдд рдХिрдпा, рдФрд░ рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдХे рд╢рдм्рджों рдоें рд╣рдоें рдирдкुंрд╕рдХрдмрдиाрдпा! рд╣рдо рд╕ाрдоूрд╣िрдХ рд░ूрдк рдоें рдиिрд░्рдмрд▓, рдЖрдд्рдорд╕рдо्рдоाрди рд╡िрд╣ीрди рд╣ो рдЧрдП। рдкीрдв़िрдпों рд╕े рдРрд╕े рд░рд╣рддे рдЕрдм рдпрд╣ рд╣рдоाрд░ी рдиिрдпрддि рдмрди рдЧрдпी рд╣ै।  рдЖрдЬ рд╣рд░ рд╣िрди्рджू рдХो рдШрд░ рдФрд░ рд╕्рдХूрд▓, рд╕рдм рдЬрдЧрд╣ рдпрд╣ी рд╕ीрдЦ рдоिрд▓рддी рд╣ै। рдХि рдкрдв़ो-рд▓िрдЦो, рд▓рдб़ाрдИ-рдЭрдЧрдб़े рди рдХрд░ो। рдпрджि рдХोрдИ рдЭрдЧрдб़ा рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ो, рддो рдЖँрдЦें рдлेрд░ рд▓ो। рдХिрд╕ी рджुрд░्рдмрд▓ рдмрдЪ्рдЪे рдХो рдХोрдИ рдЙрдж्рджंрдб рд╕рддाрддा рд╣ो, рддो рдмीрдЪ рдоें рди рдкрдб़ो। рддुрдо्рд╣ें рднी рдХोрдИ рдЕрдкрдоाрдиिрдд рдХрд░े, рддो рдЪुрдк рд░рд╣ो। рдХ्рдпोंрдХि рддुрдо рдЕрдЪ्рдЫे рдмрдЪ्рдЪे рд╣ो, рдЬिрд╕े рдкрдв़-рд▓िрдЦ рдХрд░ рдбॉрдХ्рдЯрд░, рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░ рдпा рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдпी рдмрдирдиा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдмрджрдоाрд╢ рд▓рдб़рдХों рд╕े рдордд рдЙрд▓рдЭрдиा। рд╕рдордп рдирд╖्рдЯ рд╣ोрдЧा। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░, рдХिрддाрдмी рдЬाрдирдХाрд░ी рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдХाрдпрд░рддा рдХा рдкाрда рдмрдЪрдкрди рд╕े рд╣ी рд╕िрдЦाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдмрдЪ्рдЪे рджुрд░्рдЧा-рдкूрдЬा рдХрд░рдХे рднी рдирд╣ीं рдХрд░рддे! рдЙрди्рд╣ें рдХрднी рдирд╣ीं рдмрддाрдпा рдЬाрддा рдХि рджैрд╡ी рдЕрд╡рддाрд░ों рддрдХ рдХो рдЕрд╕्рдд्рд░-рд╢рд╕्рдд्рд░ рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рд▓ेрдиी рдкрдб़рддी рдеी। рдХ्рдпोंрдХि рджुрд╖्рдЯों рд╕े рд░рдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рд╢рдХ्рддि-рд╕ंрдзाрди рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдоाрдирд╡ीрдп рд╕्рдеिрддि рд╣ै। рдЕрдкрд░िрд╣ाрд░्рдп рдХрд░्рддрд╡्рдп рд╣ै।  рд╡рд░्рддрдоाрди рднाрд░рдд рдоें рд╣िрди्рджू рдмрдЪ्рдЪों рдХो рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рд╢рдХ्рддि-рдкूрдЬा рд╕े рдк्рд▓ेрдЧ рдХी рддрд░рд╣ рдмрдЪा рдХрд░ рд░рдЦा рдЬाрддा рд╣ै! рдлिрд░ рдХ्рдпा рд╣ोрддा рд╣ै, рдпрд╣ рдкंрдЬाрдм, рдмंрдЧाрд▓ рдФрд░ рдХрд╢्рдоीрд░ рдХे рд╣рд╢्рд░ рд╕े рджेрдЦ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рд╕рдд्рддрд░ рд╕ाрд▓ рдкрд╣рд▓े рдЗрди рдк्рд░рджेрд╢ों рдоें рд╡िрдж्рд╡рддा, рд╡рдХाрд▓рдд, рдЕрдлрд╕рд░ी, рдмैंрдХिंрдЧ, рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा, рдбॉрдХ्рдЯрд░ी, рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░ी, рдЖрджि рддрдоाрдо рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдкрджों рдкрд░ рдк्рд░ाрдпः рд╣िрди्рджू рд╣ी рдЖрд╕ीрди рдеे। рдлिрд░ рдПрдХ рджिрди рдЖрдпा рдЬрдм рдХुрдЫ рдмрджрдоाрд╢ рдмрдЪ्рдЪों рдиे рдЗрди्рд╣ें рд╕ाрдоूрд╣िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдоाрд░, рд▓рддाрдб़ рдФрд░ рдХाрди рдкрдХрдб़ рдХрд░ рдмाрд╣рд░ рднрдЧा рджिрдпा। рдЕрди्рдп рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░ों рдХी рдХрдеा рдЗрддрдиी рд▓рдЬ्рдЬाрдЬрдирдХ рд╣ै рдХि рд╣िрди्рджुрдУं рд╕े рднрд░ा рд╣ुрдЖ рдоीрдбिрдпा рдЙрд╕े рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рдиे рдоें рднी рдЕрдЪ्рдЫे рдмрдЪ्рдЪों рд╕ा рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХрд░рддा рд╣ै। рдпा рдЧाँрдзीрдЬी рдХा рдмंрджрд░ рдмрди рдЬाрддा рд╣ै।  рддрдм рдЕрдкрдиे рд╣ी рджेрд╢ рдоें рдЕрдкрдоाрдиिрдд, рдмрд▓ाрдд्рдХृрдд, рд╡िрд╕्рдеाрдкिрдд, рдПрдХाрдХी рд╣िрди्рджू рдХो рд╕рдордЭ рдирд╣ीं рдЖрддा рдХि рдХрд╣ाँ рдЧрдб़рдмрдб़ी рд╣ुрдИ? рдЙрд╕ рдиे рддो рдХिрд╕ी рдХा рдмुрд░ा рдирд╣ीं рдЪाрд╣ा। рдЙрд╕рдиे рддो рдЧाँрдзी рдХी рд╕ीрдЦ рдоाрдирдХрд░ рджुрд╖्рдЯों, рдкाрдкिрдпों рдХे рдк्рд░рддि рднी рдк्рд░ेрдо рджिрдЦाрдпा। рдХुрдЫ рд╡िрд╢ेрд╖ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рджрдЧाрдмाрдЬों, рд╣рдд्рдпाрд░ों рдХो рднी рднाрдИрд╕рдордЭा, рдЬैрд╕े рдЧाँрдзीрдЬी рдХрд░рддे рдеे। рддрдм рдХ्рдпा рд╣ुрдЖ, рдХि рдЙрд╕े рди рджुрдиिрдпा рдХे рдоंрдЪ рдкрд░ рди्рдпाрдп рдоिрд▓рддा рд╣ै, рди рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рдоें? рдЙрд▓рдЯे, рджुрд╖्рдЯ рджंрдмрдЧ рдмрдЪ्рдЪे рд╣ी рдЕрджрдмो-рдЗрдЬ्рдЬрдд рдкाрддे рд╣ैं। рдк्рд░рд╢्рди рдорди рдоें рдЙрдарддा рд╣ै, рдХिрди्рддु рдЕрдЪ्рдЫे рдмрдЪ्рдЪे рдХी рддрд░рд╣ рд╡рд╣ рдЗрд╕ рдк्рд░рд╢्рди рдХो рднी рдЦुрд▓ рдХрд░ рд╕ाрдордиे рдирд╣ीं рд░рдЦрддा। рдЙрд╕े рдЖрднाрд╕ рд╣ै рдХि рдЗрд╕рд╕े рдмिрдЧрдб़ैрд▓ рдмрдЪ्рдЪे рдиाрд░ाрдЬ рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдХि рдРрд╕ा рд╕рд╡ाрд▓ рд╣ी рдХ्рдпों рд░рдЦा? рддрдм рд╡рд╣ рдорди рд╣ी рдорди рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХрд░рддा рд╣ुрдЖ рдХिрд╕ी рдЕрд╡рддाрд░ рдХी рдк्рд░рддीрдХ्рд╖ा рдХрд░рдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै।  рд╣िрди्рджू рдорди рдХी рдпрд╣ рдкूрд░ी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдмिрдЧрдб़ैрд▓ рдмрдЪ्рдЪे рдЬाрдирддे рд╣ैं। рдпрд╢рдкाрд▓ рдХी рдПрдХ рдХрд╣ाрдиी рд╣ैः рдлूрд▓ो рдХा рдХुрд░्рддा। рдлूрд▓ो рдкाँрдЪ рд╡рд░्рд╖ рдХी рдПрдХ рдЕрдмोрдз рдмाрд▓िрдХा рд╣ै। рдЙрд╕рдХे рд╢рд░ीрд░ рдкрд░ рдПрдХ рдоाрдд्рд░ рд╡рд╕्рдд्рд░ рдЙрд╕рдХी рдл्рд░ॉрдХ рд╣ै। рдХिрд╕ी рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдоें рд▓рдЬ्рдЬा рдмрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╡рд╣ рд╡рд╣ी рдл्рд░ॉрдХ рдЙрдаाрдХрд░ рдЕрдкрдиी рдЖँрдЦ рдвँрдХ рд▓ेрддी рд╣ै। рдХрд╣рдиा рдЪाрд╣िрдП рдХि рджुрдиिрдпा рдХे рд╕ाрдордиे рднाрд░рдд рдЕрдкрдиी рд▓рдЬ्рдЬा рдЙрд╕ी рдмाрд▓िрдХा рд╕рдоाрди рдвँрдХрддा рд╣ै, рдЬрдм рд╡рд╣ рдЦूँрдЦाрд░ рдЖрддंрдХрд╡ाрджिрдпों рдХो рдкрдХрдб़ рдХे рднी рд╕рдЬा рдирд╣ीं рджे рдкाрддा। рдмрд▓्рдХि рдЙрди्рд╣ें рдЖрджрд░ рдкूрд░्рд╡рдХ рдШрд░ рдкрд╣ुँрдЪा рдЖрддा рд╣ै! рдЬрдм рд╡рд╣ рдкрдб़ोрд╕ी рдмिрдЧрдб़ैрд▓ рджेрд╢ों рдХे рд╣ाрдеों рдиिрд░ंрддрд░ рдЕрдкрдоाрдиिрдд рд╣ोрддा рд╣ै, рдФрд░ рдЙрди्рд╣ीं рдХे рдиेрддाрдУं рдХे рд╕ाрдордиे рднाрд░рддीрдп рдХрд░्рдгрдзाрд░ рд╣ँрд╕рддे рдлोрдЯो рдЦिंрдЪाрддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдСрд▓ рдЗрдЬ рд╡ेрд▓рдХी рднंрдЧिрдоा рдЕрдкрдиा рдХрд░ рд▓рдЬ्рдЬा рдЫिрдкाрддे рд╣ैं। рд╕्рд╡рдпं рджेрд╢ рдХे рдЕंрджрд░ рдкूрд░ी рд╣िрди्рджू рдЬрдирддा рд╡рд╣ी рдХ्рд░рдо рджुрд╣рд░ाрддी рд╣ै, рдЬрдм рдХрд╢्рдоीрд░ी рдоुрд╕рд▓рдоाрди рдард╕рдХ рд╕े рд╣िंрди्рджुрдУं рдХो рдоाрд░ рднрдЧाрддे рд╣ैं, рдФрд░ рдЙрд▓рдЯे рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी рдкрд░ рд╢िрдХाрдпрдд рдкрд░ рд╢िрдХाрдпрдд рдаोрдХрддे рд╣ैं। рдлिрд░ рднाрд░рдд рд╕े рд╣ी рд╕े рдЕрд░рдмों рд░ूрдкрдП рд╕ाрд▓ाрдиा рдлीрд╕ рд╡рд╕ूрд▓ рдХрд░ рджुрдиिрдпा рдХो рдпрд╣ рдмрддाрддे рд╣ैं рдХि рд╡े рднाрд░рдд рд╕े рдЕрд▓рдЧ рдФрд░ рдКँрдЪी рдЪीрдЬ рд╣ैं। рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдЕрдзिрдХृрдд рдХрд╢्рдоीрд░ рдЖрдЬाрдж рдХрд╢्рдоीрд░рд╣ै, рдпрд╣ рдмрдпाрди рд╢्рд░ीрдирдЧрд░ рдХी рдЧрдж्рджी рдкрд░ рдмैрдаे рдХрд╢्рдоीрд░ी рдоुрд╕рд▓рдоाрди рджेрддे рд╣ै!  рджूрд╕рд░े рдк्рд░рджेрд╢ों рдоें рднी рдХрдИ рдоुрд╕्рд▓िрдо рдиेрддा рдЦुрд▓े рдЖрдо рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХो рдЕँрдЧूрдаा рджिрдЦाрддे рд╣ैं, рдЙрдЧ्рд░рд╡ाрджिрдпों, рджंрдЧाрдЗрдпों рдХी рд╕ाрдоाрдЬिрдХ, рдХाрдиूрдиी рдорджрдж рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЬिрд╕ рдХिрд╕ी рдХो рдоाрд░ рдбाрд▓рдиे рдХे рдЖрд╣्рд╡ाрди рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЬрдм рдЪाрд╣े рд╡िрджेрд╢ी рдоुрдж्рджों рдкрд░ рдЙрдкрдж्рд░рд╡ рдХрд░рддे рд╣ैं, рдкрдб़ोрд╕ी рд╣िрди्рджुрдУं рдХो рд╕рддाрддे-рдоाрд░рддे рд╣ैं। рдлिрд░ рднी рд╣рд░ рджрд▓ рдХे рд╣िрди्рджू рдиेрддा рдЙрдирдХी рдЪौрдХрда рдкрд░ рдиाрдХ рд░рдЧрдб़рддे рдирдЬрд░ рдЖрддे рд╣ैं। рд╡े рд╣рд░ рд╣िрди्рджू рдиेрддा рдХो рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рдЯोрдкी рдкрд╣рдирдиे рдХो рд╡िрд╡рд╢ рдХрд░рддे рд╣ैं, рдордЧрд░ рдХ्рдпा рдордЬाрд▓ рдХрднी рдЦुрдж рднी рд░ाрдордиाрдоी рдУрдв़ рд▓ें! рдЙрдирдХे рд░ोрдЬे рдЗрдл्рддाрд░ рдоें рд╣рд░ рд╣िрди्рджू рдиेрддा рдХी рд╣ाрдЬिрд░ी рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै, рдордЧрд░ рд╡рд╣ी рдоुрд╕्рд▓िрдо рд░рд╣рдиुрдоा рдХрднी рд╣ोрд▓ी, рджीрд╡ाрд▓ी рдордиाрддे рдирд╣ीं рджेрдЦे рдЬा рд╕рдХрддे। рдпрд╣ рдПрдХрддрд░рдлा рд╕рджрднाрд╡рдиा рдФрд░ рдПрдХрддрд░рдлा рд╕ेрдХ्рдпूрд▓рд░िрдЬ्рдо рднी рдмाрд▓िрдХा рдлूрд▓ो рдХी рддрд░рд╣ рд╣िрди्рджू рднाрд░рдд рдХी рд▓рдЬ्рдЬा рдЫिрдкाрддी рд╣ै।  рдпрд╣ рдкूрд░ी рд╕्рдеिрддि рджेрд╢ рдХे рдЕंрджрд░ рдФрд░ рдмाрд╣рд░ рд╡ाрд▓े рдмिрдЧрдб़ैрд▓ рдмрдЦूрдмी рдЬाрдирддे рд╣ैं। рдЬрдмрдХि рдЕрдЪ्рдЫा рдмрдЪ्рдЪा рд╕рдордЭрддा рд╣ै рдХि рдЙрд╕рдиे рдЪुрдк рд░рд╣рдХрд░, рдпा рдоीрдаी рдмाрддें рджुрд╣рд░ाрдХрд░, рдПрд╡ं рдЙрдж्рдпोрдЧ, рд╡्рдпाрдкाрд░, рдХрдо्рдк्рдпूрдЯрд░ рдФрд░ рд╕िрдиेрдоा рдоें рдкрджрдХ рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░ рджुрдиिрдпा рдХे рд╕ाрдордиे рдЕрдкрдиी рд▓рдЬ्рдЬा рдмрдЪा рд▓ी рд╣ै। рдЙрд╕े рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХिрд╕ी рдиे рдирд╣ीं рджेрдЦा рдХि рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рд╣ी рдкрд░िрд╡ाрд░, рдЕрдкрдиे рд╣ी рд╕्рд╡рдзрд░्рдоी рджेрд╢рд╡ाрд╕ी рдХो рдЧुंрдбों, рдЙрдЧ्рд░рд╡ाрджिрдпों рдХे рд╣ाрдеों рдЕрдкрдоाрдиिрдд, рдЙрдд्рдкीрдб़िрдд рд╣ोрдиे рд╕े рдирд╣ीं рдмрдЪा рдкाрддा। рд╕ाрдоूрд╣िрдХ рдФрд░ рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рджोрдиों рд░ूрдкों рдоें। рдЕрдкрдиी рдоाрддृрднूрдоि рдХा рдЕрддिрдХ्рд░рдордг рдирд╣ीं рд░ोрдХ рдкाрддा। рдЙрд╕рдХी рд╕ाрд░ी рдХाрд░्рдпрдХुрд╢рд▓рддा рдФрд░ рдЕрдЪ्рдЫा рдмрдЪ्рдЪाрдкрди рдЗрд╕ рджुःрд╕рд╣ рд╡ेрджрдиा рдХा рдЙрдкाрдп рдирд╣ीं рдЬाрдирддा। рдпрд╣ рд▓рдЬ्рдЬा рдЫिрдкрддी рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рдФрд░ рдЙрдЬाрдЧрд░ рд╣ोрддी рд╣ै, рдЬрдм рд╕ेрдХ्рдпूрд▓рд░ рдмрдЪ्рдЪे рдоौрди рд░рдЦрдХрд░ рд╣рд░ рдмाрдд рдЖрдпी-рдЧрдпी рдХрд░рдиे рдХी рджрдпрдиीрдп рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдбॉ. рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрджрдХрд░ рдХी рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдкुрд╕्рддрдХ рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдпा рднाрд░рдд рдХा рд╡िрднाрдЬрди’ (1940) рдоें рдЕрдЪ्рдЫे рдФрд░ рдмिрдЧрдб़ैрд▓ рдмрдЪ्рдЪे, рджोрдиों рдХी рд╕ंрдкूрд░्рдг рдордиःрд╕्рдеिрддि рдФрд░ рдкрд░рд╕्рдкрд░ рдиीрддि рдЕрдЪ्рдЫी рддрд░рд╣ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ै।  рдордЧрд░ рдЕрдЪ्рдЫे рдмрдЪ्рдЪे рдРрд╕ी рдкुрд╕्рддрдХों рд╕े рднी рдмрдЪрддे рд╣ैं। рд╡े рдХेрд╡рд▓ рдЧाँрдзी рдХी рдордиोрд╣рд░ рдкोрдеी рд╣िрди्рдж рд╕्рд╡рд░ाрдЬрдкрдв़рддे рд╣ैं, рдЬिрд╕рдоें рд▓िрдЦा рд╣ै рдХि рдЖрдд्рдордмрд▓ рддोрдкрдмрд▓ рд╕े рднी рдмрдб़ी рдЪीрдЬ рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рд╡े рд╣рд░ рдХрдЯ्рдЯे рдФрд░ рддрдоंрдЪे рдХे рд╕ाрдордиे рдХोрдИ рдоंрдд्рд░ рдкрдв़рддे рд╣ुрдП рдЖрдд्рдордмрд▓ рджिрдЦाрдиे рд▓рдЧрддे рд╣ैं। рдлिрд░ рдХोрдИ рд╕ुрдлрд▓ рди рдкाрдХрд░ рдХрд▓िрдпुрдЧ рдХो рд░ोрддे рд╣ैं। рд╕्рд╡рдпं рдХो рдХрднी рджोрд╖ рдирд╣ीं рджेрддे, рдХि рдЕрдЪ्рдЫे рдмрдЪ्рдЪे рдХी рдЙрди рдХी рд╕рдордЭ рд╣ी рдЧрд▓рдд рд╣ै। рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдЪ्рдЫे рдмрдЪ्рдЪे рдХो рджрдм्рдмू рдмрдЪ्рдЪे рдХा рдкрд░्рдпाрдп рдмрдиा рджिрдпा, рдЬिрд╕ рд╕े рдмिрдЧрдб़ैрд▓ рдФрд░ рд╢рд╣ рдкाрддे рд╣ैं। рдХि рдпрд╣ рдк्рд░рдХिрдпा рд╕рд╡ा рд╕ौ рд╕ाрд▓ рд╕े рдЕрд╣рд░्рдиिрд╢ рдЪрд▓ рд░рд╣ी рд╣ै। рд╢рдХ्рддि-рдкूрдЬा рднुрд▓ाрдИ рдЬा рдЪुрдХी рд╣ै। рдпрд╣ी рдЕрдиेрдХ рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдХी рдЬрдб़ рд╣ै।  рдЖрдЬ рдирд╣ीं рдХрд▓, рдпрд╣ рд╢िрдХ्рд╖ा рд▓ेрдиी рдкрдб़ेрдЧी рдХि рдЕрдЪ्рдЫे рдмрдЪ्рдЪे рдХो рдмрд▓рд╡ाрди рдФрд░ рдЪрд░िрдд्рд░рд╡ाрди рднी рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдХि рдЖрдд्рдорд░рдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдкрд░рдоुрдЦाрдкेрдХ्рд╖ी рд╣ोрдиा рдЧрд▓рдд рд╣ै। рдоाрдоूрд▓ी рдзौंрд╕-рдкрдЯ्рдЯी рдпा рдмрджрдоाрд╢ों рддрдХ рд╕े рдиिрдкрдЯрдиे рд╣ेрддु рд╕рджैрд╡ рдкुрд▓िрд╕ рдк्рд░рд╢ाрд╕рди рдХे рднрд░ोрд╕े рд░рд╣рдиा рди рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░िрдХ, рди рд╕рдо्рдоाрдирдЬрдирдХ, рди рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп рдкрд░ंрдкрд░ा рд╣ै। рдЕрдкрдоाрдиिрдд рдЬीрдиा рдорд░рдиे рд╕े рдмрджрддрд░ рд╣ै। рджुрд╖्рдЯрддा рд╕рд╣рдиा рдпा рдЖँрдЦें рдЪुрд░ाрдиा рджुрд╖्рдЯрддा рдХो рдЦुрд▓ा рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рд╣ै। рд░ाрдоाрдпрдг рдФрд░ рдорд╣ाрднाрд░рдд рд╣ी рдирд╣ीं, рдпूрд░ोрдкीрдп рдЪिंрддрди рдоें рднी рдпрд╣ी рд╕ीрдЦ рд╣ै। рд╣ाрд▓ рддрдХ рдпूрд░ोрдк рдоें рдж्рд╡ंрдж्рд╡-рдпुрдж्рдз рдХी рдкрд░ंрдкрд░ा рдеी। рдЗрд╕рдоें рдХिрд╕ी рд╕े рдЕрдкрдоाрдиिрдд рд╣ोрдиे рдкрд░ рд╣рд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕े рдЖрд╢ा рдХी рдЬाрддी рдеी рдХि рд╡рд╣ рдЙрд╕े рдж्рд╡ंрдж्рд╡ рдХी рдЪुрдиौрддी рджेрдЧा। рдЪाрд╣े рдЙрд╕рдоें рдЙрд╕рдХी рдоृрдд्рдпु рд╣ी рдХ्рдпों рди рд╣ो рдЬाрдП।  рдЗрд╕рд▓िрдП, рдХрд╣рдиे рдХो рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╢рд░рдж рдЛрддु рдоें рдХрд░ोрдб़ों рд╣िрди्рджू рджुрд░्рдЧा-рдкूрдЬा рдордиाрддे рд╣ै। рдЗрд╕े рд╢рдХ्рддि-рдкूрдЬрди рднी рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдХिрди्рддु рдпрд╣ рд╡рд╣ рд╢рдХ्рддि-рдкूрдЬा рдирд╣ीं, рдЬो рд╕्рд╡рдпं рднрдЧрд╡ाрди рд░ाрдо рдХो рд░ाрдХ्рд╖рд╕ों рдкрд░ рд╡िрдЬрдп рдкाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдк्рд░рддीрдд рд╣ुрдИ рдеी। рдЬिрд╕े рдХрд╡ि рдиिрд░ाрд▓ा рдиे рдЕрдкрдиी рдЕрджрднुрдд рд░рдЪрдиा рд░ाрдо рдХी рд╢рдХ्рддिрдкूрдЬाрдоें рдкूрд░्рдгрддः рдЬीрд╡рди्рдд рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। рдЖрдЗрдП, рдЙрд╕े рдПрдХ рдмाрд░ рдз्рдпाрди рд╕े рд╣ृрджрдпंрдЧрдо рдХрд░ें!    
Next Post Previous Post
No Comment
Add Comment
comment url

Popular Posts